ماهنامه دولت الکترونیکی

شماره چهار

رشد روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات خصوصاً در حوزه مبادلات تجاری و بازرگانی باعث شده است که استفاده از این فناوری به عنوان یکی از مبانی اصلی هر فعالیت اقتصادی مد نظر قرار گیرد و می‏توان انتظار داشت که در آینده‏ای نه چندان دور به یک شرط اساسی در افزایش قابلیت رقابت‏پذیری تبدیل شود. در حال حاضر نیز توسعه ارایه خدمات به صورت الکترونیکی در حوزه‏های مختلفی همچون بانکداری، دولت، تجارت و ... چنین نتیجه‏ای را تأیید می‏کند. این مسئله اهمیت توجه به مباحث مرتبط با فناوری اطلاعات را نشان می‏دهد که از مهمترین این مباحث، امنیت در حوزه سایبر است. خصوصاً نمی‏توان منکر جایگاه ویژه امنیت اطلاعات در حوزه‏هایی چون بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی و دولت الکترونیکی، شد. در این زمینه باید گفت که علاوه بر ابعاد فنی تأمین امنیت در شبکه‏های اطلاعاتی و فرایندهای الکترونیکی، توجه به راهبردهای پیشگیرانه و مقابله با سوءاستفاده‏های احتمالی در محیط سایبر نیز لازم به نظر می‏رسد. 

در مطالب پیش رو، به این نکته توجه شده و بر اساس آن فصل اول این شماره از ماهنامه به یکی از مهمترین مباحث فنی و امنیتی در حوزه تبادل اطلاعات الکترونیکی با عنوان امضای دیجیتالی اختصاص یافته است. گفتنی است از امضای دیجیتالی به عنوان پیش‎نیاز اصلی توسعه دولت الکترونیکی نام برده می‏شود. 

از طرفی به دلیل لزوم توجه به ابعاد غیرفنی امنیت در فضای سایبر و با هدف شناخت سوءاستفاده‏های احتمالی از این فضا، ابعاد حقوقی این مسئله در قالب بحث جرایم رایانه‏ای در فصل دوم این شماره از ماهنامه ارایه شده است. 

تجربه کشورهای موفق در حوزه توسعه دولت الکترونیکی نشان داده است که با توجه به اهمیت بخش تجارت و بازرگانی در حوزه فعالیت‏های دولتی، بسیاری از این کشورها به منظور ارایه خدمات الکترونیکی خود به بخش کسب و کار (G2B)، در گام نخست اقدام به تبدیل تمامی اسناد کاغذی به اسناد الکترونیکی در حوزه تجارت و سایر حوزه‎ها نموده‏اند. در واقع گذار از اسناد کاغذی به اسناد الکترونیکی در حوزه تجارت، اولین قدم در دستیابی به دولت و تجارت الکترونیکی برای کشورهای پیشرو بوده است و این کشورها در فازهای بعدی به تبدیل سایر اسناد غیرتجاری به اسناد الکترونیکی اقدام نموده‏اند. با توجه به این مطلب، فصل سوم ماهنامه حاضر به بررسی تجارت بدون کاغذ به عنوان اولین گام دستیابی به دولت الکترونیکی اختصاص یافته و به صورت موردی به مطالعه پروژه تجارت بدون کاغذ در کره جنوبی که به عنوان یکی از پروژه‏های موفق این کشور در سال 2010 معرفی شده، پرداخته است. 

در حال حاضر پورتال دولت الکترونیکی بخش بازرگانی با هدف ارایه خدمات الکترونیکی وزارت بازرگانی از طریق این پورتال و امکان‏سنجی و اقدام در جهت الکترونیکی کردن خدمات غیرالکترونیکی این وزارت در حال راه‏اندازی است. قدم اول در دستیابی به این هدف، شناخت صحیح کلیه خدمات وزارت بازرگانی به شهروندان، تجار و سایر بخش‏ها است. از آنجایی که شناخت این خدمات می‏تواند برای مخاطبین ماهنامه نیز مورد توجه باشد، تصمیم بر آن شد تا در شماره حاضر و چندین شماره آتی، بخشی از ماهنامه دولت الکترونیکی به معرفی خدمات، امکانات و توانمندی‏های موجود در مجموعه وزارت بازرگانی اختصاص یابد. در این راستا در فصل چهارم این شماره، به معرفی و شرح خدمات ارائه شده از سوی سازمان‏ بازرگانی استان تهران و برخی سازمان‏های تابعه وزارت بازرگانی، پرداخته شده است. امید است این بخش بتواند راهگشایی برای خدمات‏گیرندگان وزارت بازرگانی باشد.