ماهنامه دولت الکترونیکی

شماره یک

ویژگی منحصر به ‏فرد هزاره سوم میلادی که از آن با عنوان عصر اطلاعات یاد می‏شود، نوآوری و تغییر است. فضای دیجیتالی و انقلاب فناوری اطلاعات هر روز دامنه گسترده‌‏تري به خود مي‏گیرد، از مرزهای بیشتری عبور می‏کند و با ایجاد فضایی جدید در اطراف سازمان‏ها، تعامل سنتی سازمان و محیط را کمرنگ می‏سازد. 

از آن جا كه امروزه مردم با مباحثي همچون تجارت الكترونيكي ، كسب و كار الكترونيكي و مواردي از اين قبيل روبه‏رو هستند و سازمان‏هاي خصوصي از اين طريق كيفيت خدمات خود را به سطح بالايي رسانده‌اند، لذا از دولت‏ها انتظار مي‌رود تا آن‏ها نيز خدمات خود را به سطح مطلوبي برسانند. در واقع مي‌توان گفت دولت‌ها به دلیل فشار ناشي از پذيرش فناوري اطلاعات در ساير كشورها و همچنین پاسخ به انتظارات و توقعات جديد مردم، ناچار به استفاده از فناوری اطلاعات در ارایه خدمات خود هستند. شروع به‏كارگيري و گسترش دولت الكترونيكي غالباً در جهت انجام تغييرات در فرآيندهاي دولتي نظير تمركززدايي، بهبود كارايي و اثربخشي هر چه بیشتر بوده است. باید گفت که اصولاً تعريف واحدي درباره دولت الكترونيكي وجود ندارد و اين مسأله ناشي از ماهيت پويای آن و جایگاه فناوري در آن است. اما می‏توان گفت دولت الکترونیکی به کار بردن فناوري اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود كارايي و اثربخشي، شفافيت اطلاعات و مقايسه‏پذيري مبادلات اطلاعاتي و پولي در دولت، ‌بين دولت و سازمان‏هاي تابعه دولت (G2G) در سطح ملي، شهري و محلي، مبادلات اطلاعاتي و پولي با شهروندان (G2C) و با سازمان‏هاي تجاري (G2B) مي‏باشد. دولت الكترونيكي از طريق فناوري اطلاعات و ارتباطات، دسترسي دو طرفه به اطلاعات را ممكن مي‌سازد و باعث توانمندسازي هر چه بيشتر مردم در استفاده از اطلاعات مي‌شود. 

مطالب گفته شده نشان می‏دهد که وجود شبكه‌هاي مبتني بر فناوري اطلاعات، اساس روابط مردم با دولت را متحول مي‌سازد. بنابراین اهمیت توسعه خدمات الکترونیکی در تمام بخش‏های دولتی کاملاً واضح است. از مهم‏ترین این بخش‏ها نیز بخش بازرگانی است که به دلیل تعامل وسیع این بخش با شهروندان و بازرگانان، در مباحث مرتبط با دولت الکترونیکی از جایگاه ویژه‏ای برخوردار می‏باشد. در واقع ارایه خدمات الکترونیکی دولت به شهروندان و بازرگانان و سایر بخش‏ها، از ابعاد مختلفی قابل توجه است که بخش بازرگانی به دلیل وسعت تعاملات خود، بخش عمده‏ای از این ابعاد را در بر می‏گیرد. این امر ضرورت تحقق و توسعه دولت الکترونیکی در بخش بازرگانی را نشان می‏دهد. در این راستا اولین گام برای تحقق دولت الکترونیکی در وزارت بازرگانی و پس از آن در بخش بازرگانی، شناخت پدیده دولت الکترونیکی توسط تمام گروه‏های ذی‏نفع و در تعامل با بخش بازرگانی است. 

در حال حاضر دفتر توسعه دولت الكترونيكي وزارت بازرگاني به منظور برقراري و توسعه ارتباطات الكترونيكي و تسريع و بهينه‏سازي ارایه خدمات بين دولت (با تأکید بر وزارت بازرگاني)، شركت‏ها و شهروندان در معاونت توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات وزارت بازرگاني تشكيل شده است و با توجه به مطالب پیش‏گفته مبنی بر اهمیت شناخت دقیق و همه جانبه پدیده دولت الکترونیکی، نشريه حاضر در جهت آگاهي و روشن‌ نمودن هر چه بيشتر اذهان مديران، كارشناسان و كارمندان وزارت بازرگاني به صورت ماهانه توسط این دفتر منتشر و ضمن ارایه آخرين مفاهيم و دستاوردهاي علمي دولت الكترونيكي به مطالعه و بررسي نتايج پروژه‌هاي دولت الکترونیکی در وزارت بازرگانی نيز مي‏پردازد. 

شماره نخست نشریه که در پیش روی شماست، در چهار فصل تنظيم شده است. فصل اول با عنوان تاريخچه دولت الكترونيكي به سير تكامل و ظهور دولت الكترونيكي پرداخته است. فصل دوم به چیستی دولت الكترونيكي پرداخته و ماهيت دولت الكترونيكي را مورد بررسي قرار داده است. فصل سوم تحت عنوان شكل‌گيري دولت الكترونيكي در ساير كشورها، به بررسي چگونگي ايجاد و توسعه دولت الكترونيكي در ساير كشورها می‌پردازد و در فصل چهارم وضعيت دولت الكترونيكي در ايران در دستور کار قرار گرفته است و به بررسي پروژه‌هايي كه تاكنون در كشور در راستاي تحقق دولت الكترونيكي انجام شده، پرداخته است. 

اميد است انتشار این نشریه بتواند آغازگر مسیری باشد كه پيمودن آن مستلزم تلاش و يافتن است و نیز درست پيمودن آن مستلزم آموختن از يافته‌ها و به كارگرفتن آن‌ها در عرصه عمل است.